Siirt Yöresel Halk Oyunlarımız

[RoHaN]

Şeyhani Oyunu :
Bu oyunun bir başka adı da "Saygı Oyunu"dur. Oyunda eğilip kalkmaların, din adamlarının önünde, onlara saygı göstermek amacıyla yapılan hareketler anlamına geldiği ifade edilir.

Govent Oyunu :
Siirt'te oynanan bir karşılamadır. "Go" ezgi söylemek, "Vent" beraber demektir. Govent'in karşılığı ise "Beraber söylenen ezgi ve oyun" demektir. Bu oyunda hem solo hem de koro tarafından türküler söylenir. Daha çok düğünlerde oynanan bu oyunlarda kız ve erkek tarafları karşı karşıya dizilirler. Her düğünde "Govent" denilen oyundan sonra "Sergovent" denilen ve sırayı yöneten halaybaşı niteliğindeki kişinin yönetiminde halaylar, sıra ve halka halayları olarak oynanır.

Mirani, Şeyhani, Girani, Botani, Garzani, Çaçani, Hırpani, Roşkani Halayları :
İki tarafın başında birer "Sergovent" adı verilen baş çekeni (halay başı) vardır. Erkek tarafının sergoventi, erkeği öven bir ezgi söyler. Son kısmını topluluk tekrar eder. Aynı şey kız tarafının sergoventi tarafından, kızı övmek amacıyla yapılır. Ezgi aynı kalır, sözler değişir. Güfteler irticali olarak düzenlenmektedir. Tekrarlar sergovent dinlenerek yapılmaktadır. Bunlar toplu olarak oynanan halaylardır. Dizilişler karşılıklı sıra halınde olup, sıraların hareketleri öteki sıralara yaklaşarak ve uzaklaşarak yapılır, Ellerin serçe parmaklarının kenetlenmesi suretiyle yarı bağlantı sağlanır. Sonra öteki oyunlara geçilir. Oyunlar tür olarak genellikle halay şeklindedir.

Karakıştani Oyunu :
Bu oyunda avuçlar karşılıklı olarak karşıdaki oyuncunun avucuna vurulur. Karşılama oyunu iki bölümden oluşur. Birinci bölümü ağırdır. Bu bölüme "Girani" denir. İkinci bölümü ise hızlıdır. Bu hızlı bölüme de "Süvik" adı verilir. Halay türündedir.

Halk Oyunlarımıza Eşlik Eden Çalgılar :
1- Telli Çalgılar :

A- Tezene (Mızrap) ile Çalınanlar :
a- Tar,
b- Bağlama,
c- Divan,
d- Cuva,

B- Yayla Çalınanlar :
a- Kabak kemane,
b- Keman,
c- Kemençe,

2- Üflemeli Çalgılar :
a- Zurna ailesi (büyük, küçük vs.),
b- Tulum (deri),
c- Ney (kamış),
d- Klarnet (madeni),
e- Çığırtam, çırıtma (kemik),
f- Sipsi (kamış),
g- Dilli flüt

3- Vurmalı Çalgılar :
A- Deri Yüzlü Olanlar :
a- Davul ailesi (büyük davul, küçük davul, koltuk davulu),
b- Def ailesi (zilli, büyük, küçük, daire, bendir vs.),
c- Darbuka,

Giyim
Eruh ve Pervari İlçeleri ve köylerinde üretimi yapılan ve giyilen kıyafetler.
Halen kullanılmakta olan bu giysi türlerinin ve yörede dokunan şal-şepik tezgahlarının yok denecek kadar azaldığı ve bu işi yapan ustaların bu sanatı bıraktıkları gözlenmektedir. Ancak, şu anda Eruh’ta dokuma işi bir tezgahta yürütülmektedir.

Kadın Giysisi
1- Üste Giyilenler :
a- Yelek, kaftan (üç etek),
b- İç elbise (fistan),
c- Kuşak, kemer,
d- Levendi,

2- İçe Giyilenler :
a- İç gömleği,
b- Şalvar (uzun don),

3- Başa Giyilenler :
a- Kofi, fes, takke,
b- Mendil, tülbent,

4- Ayağa Giyilenler :
a- Yün çorap,
b- Çarık, edik, yemeni,

Kaftan ve yelek, yöreye özgü tezgahlarda tiftikten dokunmaktadır. Üstleri sim veya renkli yün iplikle işlenerek süslenmektedir. Günümüzde bu dokuma tezgahlarının kalmayışı ve bu sanatı yapabilen ustalar yetişmediği için bu tür kumaşlar temin edilememektedir. İç elbiseleri çiçekli basma, pazen ve benzer kumaşlardan yapılmaktadır. Kuşak ve yün çoraplar el dokumasıdır. Son zamanlarda pamuk iplikten de yapılmaktadır. Maddi duruma göre altın ve gümüş takılar da aksesuar olarak takılabilmektedir.

Erkek Giysisi
1- Üste Giyilenler :
a- Şal,
b- Şepik,
c- Yelek,
d- Kuşak veya deri kemer,
e- Levendi,

2- İçe Giyilenler :
a- Osmanlı yaka gömlek,

3- Başa Giyilenler :
a- Ağal, kofi,
b- Püsküllü camedan,

4- Ayağa Giyilenler :
a- Yün çorap,
b- Yemeni, çarık, edik, reşik,

Kumaş dokuması kadın giysilerinde kullanılanın aynısıdır. Aksesuar olarak, kemer, palaska, pazubant ve hamayıl takılabilir.

[özbey]

Üstat halk oyunlarımızı çok güzel anlatmışsın yüreğine sağlık umarım siirtliler-board Folklör ekibide kurulurkli hünerlerimizi siirtlilere gösterelim diye

[dj_koso]

adamlar emek harciyor ama her zaman aynı şeyleri yapmasınlar degişiklikler gördükce daha fazla hoşumuza gidecek...

[gazilim14]

s.a arkadaşlar bizde gazi üniversitesi halk oyunları ekibi olarak siirt yöresi halk oyununu oynuyoruz siteyi görünce yazasım geldi. gerçeği özü gibi oynuyomuyuz bilmem ama severek oynadıgımızı söyleyebilirim..

[DeRBeDeR]

Halk oyunlarımız yaşatılmaya çalışılıyor

Halk Eğitim Merkezi bünyesinde Siirt İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından usta öğreticilere açılan kurslar sayesinde halk oyunlarımız yaşatılmaya çalışılıyor.

Örf, adet, gelenek ve göreneklerimizi yansıtan halk oyunlarımızla oldukça zengin bir kültüre sahibiz. Gençlerle bir yandan öğretim çalışmaları yürütülürken bir yandan da kültürümüzü yaşatmak adına onlara bu değerlerimizi aktarmak için gayret gösteren İl Milli Eğitim Şube Müdürü Cengizhan Başaran yaptığı açıklamada: “İlk ve orta dereceli okullarımızda 150-200’e yakın öğrencimiz bu oyunları öğrenmek için kurslarımızda öğrenim görüyor. Geleceğimiz adına, kültürel mirasımızı gelecek nesillere aktarabilmek adına umut verici bir durum. İlimiz Merkez’inde ve ilçelerimizde 20 ekip çalıştırılmaktadır. Çalışmalarını sürdüren ekipler 19 Şubat Cumartesi günü saat 10.00’da Kapalı Spor Salonu’nda Valilik Kupası Halk Oyunları Yarışmaları’na katılacaklar. Şimdiden bu heyecanlı yarışlara bütün halkımızı davet ediyoruz” dedi.

[tasarimix]

gerçekten güzel anlatım olmuş. yaşatılmaya çalışılmasını da ayrı bir tebrik ediyorum.