..::Php Dersi::..

**Nefesimsin-Mse** · 14.03.2007 13:22

PHP'ye Giriş

C/C++, Pascal, hatta Visual Basic bilen kişiler için PHP öğrenmek hemen hemen bir öğleden sonrayı ayırmak suretiyle yapılabilecek bir iştir. Bu dillere aşina olmayanlar ise belki bir kaç öğleden sonralarını ayırmak zorunda kalabilirler! PHP, bir Script dilidir; yani kodları düz yazı dosyaları halinde kaydedilir ve kullanılacağı ortamda bir yorumlayıcı tarafından yorumlanır. Bu, PHP ile yazacağınız programları, derlemek yani ortaya bir EXE veya çalıştırılabilir başka bir dosya çıkartmaya gerek olmadığı anlamına gelir. Fakat PHP Script'lerinizi çalıştırabilmek için bu dili bilen bir programa ihtiyacınız vardır. Bu programın tek başına (komut istemci penceresinde veya terminal ekranında) çalışması mümkün olduğu gibi, Web Server tarafından da çalıştırılabilir olması gerekir. Başka bir deyişle Web Sunucu programının PHP anlar hale getirilmesini sağlamak zorundayız.

PHP yorumcusu, bugün Zend-çekirdeği adı verilen bir Scripting teknolojine dayalı olarak, Zeev Suraski ile Andi Gutmans tarafından sıfırdan, tamamen yeniden yazılmış bulunuyor. Zend, tıpkı Windows Script Host ve mesela Visual Basic for Applications (VBA) gibi, işletim sistemine kendisi ile uyumlu Script dilleriyle yazılmış programları çalıştırma imkanı kazandıran bir teknolojidir (Zend konusunda ek bilgiyi Internet'te www.zend.com adresinde bulabilirsiniz.) Bugün bu dilin resmî adı "PHP: Hypertext Preprocessor" (Hiper-metin ön-işlemcisi) olarak değiştirildi, ve çeşitli Web Server'ların PHP dili anlaması için gerekli yorumlayıcıları yeniden üretildi. 20 Ocak 200'de İsrail'de PHP'nin ilk uluslararası konferansı yapıldı ve 4'ncü sürümünün betası ortaya kondu.

Peki ama PHP nedir?

PHP ile artık oturup her türlü işlevselliği sahip programlar yazabilirsiniz; yani PHP başlı başına uygulama alanları bulabilecek düzeye ulaşmıştır. Başka bir deyişle PHP ile oyun programından tutun veritabanı yönetimine kadar hemen her türlü programı yazabilirsiniz. Bizi bu kitapçıkta ilgilendiren tarafıyla PHP, Web Sunucuya bir takım işler yaptırmak için program yazma dilidir. Tıpkı CGI/Perl veya ASP ya da ColdFusion, Java (Javascript değil!) gibi! PHP kodları, oluşturacağımız HTML sayfalarında HTML etiketlerinin arasında kendi özel ayracı içinde yazılır:

Kod:
<html>
<?PHP
echo ("Merhaba Dünya!");
?>
</html>

İster kişisel bilgisayarımızda, ister gerçek Internet ortamında olsun, bir Web Sunucu, ziyaretçinin (Internet istemci programının, Browser'ın) talep ettiği dosya adının uzatması olarak ".PHP," ".PHP2," ".PHP3," veya ".PHP4" görünce, kendine kendine, "Yine bana iş çıktı!" diye düşünür! Çünkü Web Server, uzatması ".htm" veya ".html" olan bir dosyayı, kendi sabit disklerinden birinde bulur ve zahmetsizce, ziyaretçinin bilgisayarına gönderir. Fakat, ".asp," .pl," ".cfm" gibi, ".PHP" uzatması, Web Sunucuya bu sayfayı olduğu gibi, alıp ziyaretçinin Browser'ına göndermek yerine, önce PHP yorumlayıcıyı çağırarak, ona teslim etmesi gerektiğini bildirir. PHP yorumlayıcısı (yani Windows ortamında PHP.exe veya 4'ncü sürümle gelen PHP4isapi.dll, Unix ve türevlerinde çalıştırılabilir PHP dosyası), kendisine teslim edilen bu belgede önce "<?PHP" ve "?>" ayraçları arasındaki PHP kodlarını seçerek alır ve gereği ne ise onu yapar. Bu ayraçların içinde kalan kodlar, bizim yapılmasını istediğimiz işlemin komutlarıdır. HTML ile yetinmeyip, PHP kullanmamızın sebebi, bu komutların HTML'in yapayacağı şeyleri yapmasıdır.

HTML'in yapamayacağı şeylerin başında, Web Sunucusu'nda yapılacak işler vardır. Sözgelimi HTML etiketlerini kullanarak, Web Sunucusu'ndaki bir veritabanı dosyasını açıp, içindeki verileri okuyamayız. HTML yoluyla Web Sunucusu'nun sabit disklerindeki düz yazı dosyalarını da okuyamayız ve bu disklere dosya yazamayız. HTML etiketleri ile Web ziyaretçimizden bilgi edinebilir ve bunları Sunucu'ya yollayabiliriz; ama o kadar! Bu bilgileri işe yarar şekle sokmak için bize Server'da çalışan bir program gerekir. Server'da çalışan program, EXE ve DLL veya JSP (Java Server Pages) gibi bir "gerçek program"; veya Perl, ASP ve PHP gibi Script diliyle yazılmış bir program olabilir. (Gerçek programları yazanlar, tabiî, sizin Script diliyle yazılmış programlara "program" demenize çok kızarlar! Ama bu Script pogramlarının program olmasını hiç engellemez.)

Ne diyorduk? Web Sunucu, ".PHP" uzatmasını görünce telaşa kapılır, bu dosyayı PHP yorumlayıcısına verir ve o da "<?PHP" ve "?>" ayraçları içindeki kodları icra eder, demiştik. Bu icraatın sonunda ortaya çıkan ürün eğer ziyaretçiye gönderilecekse, HTML etiketleri içinde gönderilir; yani ziyaretçi asla PHP kodlarını göremez. Kimi zaman PHP programımızın çalışması sonucu ortaya ziyaretçiye gönderilecek bir ürün çıkmaz; elde edilen sonuç ya başka bir programa (örneğin elektronik ileti gönderen bir Sendmail progamına) hammadde olarak verilir, ya da Server'da sabit diske yazılır. Fakat her durumda, Web ziyaretçimiz bizim PHP kodlarımızı göremez; bu Web sayfalarımızda PHP kodu kullanmamız halinde, sayfalarımızın Browser tarafından tanınması veya tanınmaması gibi bir durumun ortaya çıkmaması demektir. Ziyaretçi ne tür Browser kullanırsa kullansın, kendisine Sunucu'dan daima saf HTML kodu geleceği için, sayfalarımızı rahatça görebilecektir. Tabiî bir nokta var: Sayfalarımızda herhangi bir Browser'ın arızalı yorumladığı veya hiç yorumlayamadığı HTML etiketleri bulunabilir; ya da söz gelimi ziyaretçiye giden HTML'in içinde Browser'da çalıştırılacak olan başka Script kodları bulunabilir; ve Browser bu kodları anlamayabilir. Örneğin, HTML sayfanızda VBScript kodları kullanmış iseniz, Netscape ile sitenize bağlanmış olan kişiler bu kodun oluşturmasını istediğiniz etkiyi göremeyeceklerdir; çünkü Netscape VBScript anlamaz! PHP ile yazacağınız Web programlarının (eski deyimiyle "sayfaların") oluşturacağı HTML belgesinin Browser türleri ve sürümleri ile uyarlılığını sağlamak yine Web programcısı olarak sizin sorumluluğunuzdadır.

Özetlersek, PHP bir CGI programlama dilidir; bu dille, Web Sunucusu ile Web ziyaretçisi arasındaki buluşma noktası olan CGI'da bilgi alışverişi yapılabilir; Sunucu'da bulunan başka programlar çalıştırılabilir ve böylece Web sayfalarımıza HTML'in sınırlamalarının ötesinde hareket ve ziyaretçi ile etkileşme olanağı kazandırılabilir.

Sanırım iyi bir Web programcısı olarak şu anda ekrana "Merhaba Dünya!" yazdırmak için sabırsızlanıyorsunuz. Ama bunun için, PHP sayfanızı ya PHP-uyumlu bir Web Sunucusu'ndaki Web sitenize yüklemek, ya da kişisel bilgisayarınızdaki kişişel Web Sunucusu'na PHP öğretmek zorundasınız. Bu ikinci yöntemi kuvvetle tavsiye ederim; çünkü yazacağınız PHP programlarını gerçek Internet Sunucusunda sınamak, bazen arzu edilmeyen durumlara yol açabilir. Oysa kişinin bu denemeleri, evinde ve işyerinde kendi bilgisayarında yapması, çoğu zaman daha az başağrısı ve gözyaşına yol açar! En azından, PHP hatalarınızı ve gözyaşlarınızı sizden başka gören olmaz!
PHP ve Veritabanı

Kişisel bilgisayarınızdaki kişisel Web sunucusuna PHP öğretme işlemine geçmeden önce, hemen hemen PHP'nin ikiz kardeşi sayılan MySQL'den ve onun rakibi PostgreSQL'den kısaca söz edelim.

PHP'nin varlık sebeplerinin başında, ticarî Unix ve Microsoft Windows işletim sistemlerinden ayrı, ticarî olmayan Açık Sistem ortamlarında çalışan bir Script dili ile bu dille kullanılabilecek yine Açık Sistem ürünü bir veritabanı erişim ve yönetim aracına sahip olmak gelir. Perl, gerçi PHP'den çok önce Açık Sistem ürünü olarak, isteyen Web Programcısı'nın ücretsiz edineceği bir CGI programlama dili olarak Web'in ilk gününden beri Web Programcısının emrinde idi. Ama Perl, metin dosyalarından yazı çekmek ve bunları biçimlendirerek rapor haline getirmek amacıyla geliştirilen bir dil olduğu için, özellikle veritabanına dayalı işlemlerde programcıya çok güçlük çıkartıyordu. ASP ise (ASP desteği sağlayan ve ücretsiz Web sitesi veren firmaların giderek artmasına ve veritabanı konusunda hem kolaylık, hem de büyük bir etkinlik sağlamasına rağmen) çoğunlukla ücretli Web sitesi aldığımız ticarî amaçlı evsahibi (Hosting) firmalarının sağladığı bir teknoloji olarak görüldü. PHP, tasarımcılarının MySQL ve PostgreSQL teknolojilerini geliştiren kurum ve firmalarla yaptığı yakın işbirliği sonucu ikinci sürümünden itibaren veri-yönlendirmeli Web uygulaması alanında önemli bir araç olarak belirdi. Dolayısıyla, PHP kurulumu dendiği zaman, kendiliğinden, MySQL kurulumu da kastedilmiş olur. Şimdi PostgreSQL da ekleyebiliriz.

PHP, bir dildir; MySQL ve PostgreSQL ise bir demet sürücüdür. PHP ile, Web Server'a sayfanızı Internet ziyaretçisine göndermeden önce bir takım komutları icra etmesini, bir takım veri dosyalarını açıp içindeki bilgileri alıp bunları HTML kodlarıyla bezeyip, Browser'a bildiğimiz klasik HTML sayfası olarak göndermesi talimatını veririz. MySQL ve PostgreSQL ise, Windows sistemlerinde Denetim Masası'nda gördüğünüz ODBC Veri Kaynağı Yönetmeni adlı araç gibi, bir vertabanı sunucusu, yani Database Server pprogramlarıdır. Yakın zamana kadar bu iki veritabanı yönetim aracı arasında fazla bir çekişme yoktu. Ancak şimdi özellikle Linux kullanıcıları topluluklarında iki program arasında verimlilik testleri yapılıyor; hangisinin daha iyi olduğnuna ilişkin yoğun bir tartışma sürüyor. PHPBuilder.com uzmanları, yaptıkları bir çok denemede, MySQL'in daha hızlı ve daha etkin çalıştıkları sonucuna varıyorlar. (Bu konuda daha geniş bilgi edinmek için Internet'te http://www.PHPbuilder.com/columns/tim20000705.PHP3 adresine bakabilirsiniz.)

MySQL, bir kullanıcı lisansı 200 Dolar olan ticarî bir program iken 2000 yılı ortalarında GPL (GNU General Public License/GNU Kamusal Lisans) uygulamasına geçmiş ve ücretsiz dağtılır hale gelmiş bulunuyor. Buna göre MySQL'i bir ticarî uygulamanın içinde motor olarak kullanacaksanız üreteci firmaya lisans ücreti ödemeniz gerekir; bunun dışındaki uygulamalar için programı Internet'ten indirerek kullanabilirsiniz. PHP için MySQL'e gerek yoktur. PHP, bir NT veya Win9x tabanlı Web Server'da çalıştırılıyorsa, Microsoft'un ODBC sürücüleri ile çalışabilir; ve ODBC'nin okuduğu bütün veritabanlarından veri çekebilir. (ODBC'nin Unix-Linux sürümü de vardır.) Ayrıca PHP için Adabas, dBase, Empress, FilePro, Informix, InterBase, mSQL, Oracle, Solid, Sybase, Velocis ve bir çok Unix veritabanı yöneticisi için geliştirilmiş add-on (sonradan eklenen) modüller vardır. PHP, bir çok LDAP istemci programı için yazılmış API'lere de sahiptir. PHP ile IMAP, SMTP gibi Internet elektronik mektup protokollerini kullanmak da mümkündür.

Biz bu kitapçıkta örneklerimizde ve uygulamalarımızıda MySQ'den yararlanacağız. PHP-MySQL ikilisini kişisel bilgisayarımıza kurmak için önce gerekli programları Internet'ten indirmemiz gerekir. Bunun için şu adreslerden yararlanabilirsiniz:

http://www.PHP.net/downloads.PHP

http://www.mysql.com/downloads/index.html

PHP ve Web Sunucusu

Bizim açımızdan PHP, bir Web sunucu programıdır; kurulacağı sistemdeki Web sunucusu ile uyumlu olması gerekir. 4'ncü sürümü itibariyle, PHP bütün Unix-türevi sistemler (örneğin Linux) ve Microsoft Windows sistemleri ile uyumludur. Birlikte çalışabileceği Web sunucu programları arasında Apache, IIS, FHTTP, Omni HTTPd, Xitami ve Windows 95/98 için PWS (Personal Web Server) vardır. Gerçek Internet ortamında sunucu programlara PHP yeteneği kazandırma işlemi, Web Pnogramcısı olarak bizi ilgilendirmez; bizim için Internet sitemize evsahipliği yapan Hosting firmasının PHP desteği verip vermediğini bilmek yeter. Fakat tasarımlarımızı sınayabilmek için kendi bilgisayarımıza bir kişisel Web Server kurmak ve bu programı PHP-uyumlu hale getirmek gerekir. Burada sadece iki örnek ele alacağız: Linux için Apache sunucu programı ve MS-Windows için PWS. Bu iki programdan hangisi sizin sisteminize uygunsa onu kendi bilgisayarınıza kuracağınızı varsayarak, şimdi PHP ve MySQL kurulumu ile uğraşabiliriz.

Unix/Linux Sistemleri

Kurma işlemine Unix ortamından başlayalım. Burada Unix sistemi dediğimiz zaman Unix'in tekrar bilişim haritasında yerini almasını sağlayan Linux'u kastediyorum. Bunun için önce http://www.PHP.net/ adresini ziyaret etmemiz gerekiyor. Eğer PHP uzmanı olacaksanız, burası sizin ikinci eviniz olabilir. Downloads köprüsünü tıklayarak açılacak sayfada Unix/Linux için kaynak kodunu bilgisayarınıza aktarın. PHP'yi kuracağınız bilgisayarda bir Web sunucu programı yoksa, http://www.apache.org/dist/ adresinden apache_1.3.12.tar.gz (veya daha ileri) dosyasını da indirmeniz gerekir. Unix-Linux sistemleri için bilgisayarınızda "gcc C derleyici" bulunması gerekir. Linux sisteminizde örneğin Red Hat Linux sürüm 5.2 gibi eski bir gcc derleyici varsa, gcc sürüm 2.8.1'i Internet'ten bulmanız gerekir.

PHP, bir Unix/Linux sisteminde müstakil yorumlayıcı veya Apache Web sunucusunun bir modülü olarak çalışmak üzere derlenebilir. PHP, müstakil yorumlayıcı olarak kurulduğunda, Web sunucusu, her ihtiyaç halinde PHP yorumlayıcısının bir örneğini çalıştırır. Bu, bir süre sonra Web sunucusunun bulunduğu işletim sisteminin yükünün artmasına ve işleyişinde yavaşlamaya yol açabilir. Oysa PHP, sunucunun bir modülü olarak kurulduğunda, bu sakınca ortaya çıkmaz. (Bu özelliği ile PHP, klasik CGI/Perl'ün çalışma tarzından ayrılır, ASP'nin ve ColdFusion'ın çalışma tarzına yaklaşır.) Bununla birlikte kötü niyetle veya beceriksizce yazılmış PHP programları modül olarak kurulmuş PHP'yi çökertirlerse, Web sunucusunu da çökertmiş olurlar; oysa müstakil PHP yorumlayıcı çökerse, Web sunucusuna bir şey olmaz.

Burada yapacağımız kurulum işlemi sırasında Linux kurulu olan bilgisayarımıza Apache Web sunucu programını, bu sunucunun kullanacağı güvenli Socket katmanını sağlayacak Mod_SSL programını, bu programın gerektirdiği OpenSSL aracını, MySQL veritabanı sunucusunu ve PHP Scripting dilini kurmuş olacağız.

PHP'yi Linux ortamında Apache Web sunucusuna modül olarak kurmak için sırasıyla şu işlemleri yapmamız gerekir (Sisteminizde gzip veya gunzip ile gcc and GNU make kurulu olduğunu varsayıyorum):

1. Sisteminizi root olarak başlatın ve sıkıştırılmış olarak alacağınız PHP ve Apache dosyalarını geniş yer olan geçici bir dizinde açın, ve o dizine gidin. Sözgelimi, Apache'nin tar-zip olarak sıkıştırılmış kaynak dosyalarının tmp adlı dizinde olduğunu varsayalım:

# cd /tmp
# gunzip c apache_1.3.12.tar.gz | tar xf

Burada, indirdiğiniz Apache sürümü farklı ise onun adını yazacaksınız. Şimdi Apache'yi açtığınız klasöre gidin ve buradaki configure dosyasını çalıştırın:

# cd apache_1.3.12
# ./configure --prefix=/usr/local/apache

Buradaki örnekte Apache'yi /usr/local/apache dizinine koyduğumuza dikkat edin. Bu dizini, bir çok kurulumun varsayım olarak arayacağı dizin olduğu için tercih ediyoruz. Ama isterseniz siz Apache'yi başka dizine de kurabilirsiniz.

2. Sıra MySQL veritabanı sunucusunda. Linux'ta root oturumunda iken sıkıştırılmış dosyaları indirdiğiniz geçici dizine geçin ve dosyaları açın; sonra oluşturulan dizine giderek, configure komutu ile veritabanı sürücüsünü yapılandırın:

# cd /tmp
# gunzip -dc mysql-3.22.32.tar.gz | tar xvf -
# cd mysql-3.22.32
# configure --prefix=/usr/local/mysql

Şimdi make komutu ile binary dosyalarını oluşturarak, ve sisteme yükleyelim:

# make
# make install

MySQL'in kullanım izinlerini belirlememiz gerekir. Aşağıdaki komutları yazarken "parola" kelimesi yerine vermek istediğiniz parola kelimesini yazmanız gerekir:

# scripts/mysql_install_db
# cd /usr/local/mysql/bin
# ./safe_mysqld &
# ./mysqladmin -u root password 'parola'

Kurulum işleminin başarılı olup olmadığını sınamak için, kurulum sırasında oluşturlan örnek veritabanı dosyalarını bulunup bulunmadığını soruşturabilir ve kendimiz yeni bir veritabanı oluşturabiliriz. Bunun için şu komutu yazalım:

# BINDIR/mysqlshow -p
# mysql -u root -p

Sistem "Enter password:" karşılığını verdiğinde, yukarıda kullanım izinlerini belirlerken yazdığınız parolayı yazın; MySQL sunucusu çalışacak ve size kullanıcı izinlerinin bulunduğu "mysql" ve sınama amacıyla oluşturulan "test" adlı iki veritabanının bulunduğunu bildirecektir. Şimdi kendi veritabanımızı oluşturalım. MySQL sunucu komut istemcisi satırına şunu yazın (Bilgisayarın vereceği karşılıklardan ayırt etmek için kendi yazdıklarımızı koyu renkle gösteriyoruz):

mysql> create database deneme;

Sunucu "Query OK, 1 row affected (0.00 sec)" şeklinde karşılık verecektir. Şimdi bu veritabanını seçerek içinde deneme adlı ve içinde "no" ve "isim" adlı iki alan bulunan bir tablo oluşturalım (MySQL komutları büyük harf-küçük harf ayrımı yapmaz; komutlardan sonra noktalı virgül konur). Burada koyu renkle gösterilen satırlar ve işaretler bize aittir:

mysql> use deneme;
Database changed
mysql> CREATE TABLE books (
-> no int(3) not null auto_increment,
-> isim char(50) not null,
-> unique(no),
-> primary key(no)
-> );
Query OK, 0 rows affected (0.00 sec)

Bakalım tablomuz başarılı şekilde oluşmuş mu?

mysql> show tables;
mysql> describe deneme;
Field Type Null Key Default Extra
no int(3) PRI 0 auto_increment
isim char(50)
2 rows in set (0.00 sec)

Çok güzel! Hem MySQL'i kurmuş, hem de ilk tablomuzu oluşturmuş bulunuyoruz. MySQL komutlarını daha ayrıntılı öğrenebilmek için MySQL'in http://www.mysql.com adresindeki sitesini ziyaret edebilirsiniz. Şimdilik MySQL'den çıkalım ve kuruluma devam edelim.

3. Sıra geldi PHP'ye! PHP kaynak dosyasının bulunduğu geçici dizine geçin, ve dosyaları açın; sonra açılan dosyaların bulunduğu dizine gidin:

# gunzip -c PHP-4.0.1pl2.tar.gz | tar xf -
# cd PHP-4.0.1pl2

Şimdi configure dosyasını çalıştıracağız; bu komutun bir çok opsiyonu vardır; bunların tümünü görmek istiyorsanız, "configure --help" komutunu verebilirsiniz. Biz sadece PHP'ye MySQL ve Apache opsiyonlarını eklemekle yetineceğiz:

# ./configure --with-mysql=/usr/local/mysql \
--with-xml \
--with-apache=../apache_1.3.12 \
--enable-track-vars

Oluşan binary dosyalarını program dosyasına çevirerek, yükleyelim:

# make
# make install

Oluşan ini dosyasını lib dizinine koplayalım:

# cp PHP.ini-dist /usr/local/lib/PHP.ini

PHP.ini dosyasındaki bir çok özelliği değiştirerek, PHP'nin çalışma tarzını ayarlayabilirsiniz; örneğin şu satırı ekleyerek, PHP'nin azamî çalışma süresini arttırabilirsiniz:

max_execution_time = 60;

Bu işlemleri başarıyla bitirmiş olsak bile sistemin çalıştığını kontrol etmemiz gerekir. Önce Apache'nin çalıştığından emin olalım. Bunun için önce Apache'nin yapılandırılmasına PHP'nun eklendiğinden emin olmamız gerekir. Kurulumu buradaki gibi yaptı iseniz /usr/local/apache/conf dizininde bulunan httpd.conf dosyasını açın; ve "addtype for PHP4" satırların önündeki yorum (#) işaretlerini kaldırın; yani bu satır yorum olmaktan çıkıp yapılandırma komutu olsun:

#AddType application/x-httpd-PHP .PHP
#AddType application/x-httpd-PHP-source .PHPs

şeklindeki satırları şu şekle getirin:

AddType application/x-httpd-PHP .PHP
AddType application/x-httpd-PHP-source .PHPs

Şimdi Apache sunucusunu çalıştırabilir ve PHP desteğinin bulunup bulunmadığını sınayabilirsiniz:

# cd /usr/local/apache/bin
# ./apachectl configtest
Syntax OK
# ./apachectl start
./apachectl start: httpd started

"httpd started" ifadesi bize Apache'nin çalıştığını gösteriyor. Şimdi Browser'ınızı açın ve HTTP sunucusu olarak Apache'nin adresini yazın. Bu, bilgisayarınızın Domain adıdır; Apache'nin kurulu olduğu bilgisayarın IP numarasını da yazabilirsiniz.

Şimdi, bir düzyazı dosyasına şunları yazın:

<? PHPinfo(); ?>

Dosyayı PHP.PHP adıyla Apache'nin Web sunucu için kök dizin saydığı klasöre kaydedin. Browser'ınızın URL adresi alanına sunucu adıyla birlikte dosyanın adını yazın.

Aldığınız sonuç, PHP'nin sistem ve sunucu hakkında ayrıntılı raporu ise, kendi kendinizi kutlayabilirsiniz: hem Apache sunucu, hem de PHP çalışıyor!
Linux'ta program derlediniz mi?

Daha önce hiç Linux programı derlemediyseniz, önce bazı kavramları açıklığa kavuşturalım:

tar: (tape archiver) birden fazla dosyayı tek dosya haline getirir ve sıkıştırır. Teyplere yedekleme amacıyla geliştirilmiştir. tar dosyaları sıkıştırılmışsa uzatması .gz, değilse .tar olur.

gcc: GNU'nun C derleyicisidir. İnsan tarafından okunabilen kaynak kodlarını makina tarafından okunabilen nesne (object) dosyalarına dönüştürür. C programlama diliyle yazılmış kaynak kodları içeren dosyaların uzantını .c olur. Nesne dosyalarının adının uzantısı genellikle .o olur. Derleyici başlık (header, uzantısı .h olan) dosyalarını bulamazsa derleme hatası verir.

make: henüz derlenmemiş kaynak dosyalarını derleyen yardımcı bir programdır. make, derleme talimatlarını Makefile adlı bir dosyadan alır.

ld: GNU'nun bağlayıcı (linker) programıdır. Nesne dosyalarını ve kitaplık denen dosyaları birbirine bağlayarak ortaya çalıştırılabilir bir program dosyası çıkartır. Genellikle Makefile'ın içinde linker'ın çalıştırılması talimatı bulunur ve sizin bu programı kullanmanız gerekmez.

ldconfig : paylaşılan kitaplık dosyalarını (shared librari) arar. Bu dosyalardan birden fazla program tarafından paylaşılır, ve dosya adlarında .so bulunur.

./configure : C derleyecisi ve header dosyalarının nerede olduğunu araştırır, ve vardığı sonuca göre Makefiles dosyasında değişiklik yapar.
Güvenli socket ve Internet Erişimi Katmanı

Kuracağınız Web sunucusu gerçek Internet'e açılacaksa, sisteminize Mod_SSL yeteneğini kazandırmanız gerekir. Bu sistemin rsaref-2.0 adında bir eki vardır; ancak Amerika dışında kurulan Web Sunucularda rsaref-2.0 ekinin kurulması gerekmez. Apache sunucusunu sadece PHP dosyalarınızı sınamak amacıyla kendi bilgisayarınıza kuruyorsanız, Mod_SSL kurmak şart değildir.

Bu işlemi yapmak zorunda iseniz, önce http://www.openssl.org/ adresinden openssl-0.9.1c.tar.gz adlı dosyayı, http://www.modssl.org/ adresinden de mod_ssl-2.6.5-1.3.12.tar.gz dosyasını indirin. Sonra sırasıyla şu işlemleri yapabilirsiniz:

# gunzip -dc openssl-0.9.5c.tar.gz | tar xvf -
# cd openssl-0.9.x
#./config --prefix=/usr/local/ssl \
-L`pwd`/../rsaref-2.0/local/rsaref -fPIC
# make
# make test
# make install
# cd ..

Şimdi Mod_SSL modülünü Apache ile kullanılacak şekilde kuralım:

# gunzip -dc mod_ssl-2.6.4-1.3.12.tar.gz |tar xvf -
# cd
# ./configure --with-apache=../apache_1.3.12
# cd ..
# cd apache_1.3.12
# SSL_BASE=../openssl-0.9.x \
RSA_BASE=../rsaref-2.0/local \
./configure \
--enable-module=ssl \
--activate-module=src/modules/PHP4/libPHP4.a \
--enable-module=PHP4 \
--prefix=/usr/local/apache \
--enable-shared=ssl
[...ISS'ler buraya arzu ettikleri diğer opsiyonları ekleyebilirler..]
# make

Bu noktada sistem binary dosyaların oluşturulduğunu ve kurulumun gerekli güvenlik sertifikalarını istediğini bildirecektir. Sertifika oluşturma konusunda fazla bilgi için, http://www.modssl.org/docs/2.6/ssl_faq.html#ToC25 adresine bakabilirsiniz.) Diyelim ki sadece ISS'in yeri, firma adı ve bir iki diğer bilgiden oluşan özel bir sertifika oluşturmakla yetineceksiniz. Bunun için şu komutu girin ve sistemin soracağı sorulara cevap verin:

# make certificate TYPE=custom

Şimdi Apache'yi yeniden kurabiliriz:

# make install

Herşey yolunda gittiyse, sistem "You now have successfully built and installed the Apache 1.3 HTTP server," şeklinde başlayan uzun bir mesaj verecektir. Bu durumda Apache sunucusu şu komutla başlatılabilir:

/usr/local/apache/bin/apachectl start

Apache'yi güvenli iletişim katmanı desteği ile başlatmak istiyorsanız şu komutu yazın:

/usr/local/apache/bin/apachectl startssl

**candy5** · 23.03.2007 15:21

Saolasın

**RoHaN** · 09.05.2007 01:00

teşekkürler

**SeRaP** · 10.05.2007 02:49

teşekkür ederim iyi bir anlatım olmuş bu.

**BarıSH** · 07.10.2007 01:53

bilgiler için tşk

Konu: ..::Php Dersi::..

LinkBack

Seçenekler

Görüntü

..::Php Dersi::..

Benzer Konular

12 Adet Video lu Anlatım Photoshop Dersi

Hayat dersi

Yanıp Sönen Yazı ... Resimli Anlatım Dersi

aşk dersi ögretmeninden.

işte siirt baykanlıdan ingiliz turitse insanlık dersi.

Yetkileriniz

Tüm Forumlarda Ara:

Konu: ..::Php Dersi::..

..::Php Dersi::..

Benzer Konular

Yetkileriniz