Siirt Mutfak Kültürü ve Yemekleri

[RoHaN]

Çorbalar

1. Şorbıt Zehtar (Kekikli Bulgur Çorbası)
2. Şorbıt Basal (Soğan Çorbası)
3. Lebeniye (Yoğurt Çorbası)
4. Cecruniye
5. Şorbıt Rıs (Pirinç Çorbası)
6. Mışovşe (Kırmızı Mercimek Çorbası)
7. Adesiye (Yeşil Mercimek Çorbası)
8. Tamatisiye (Kurutulmuş Domates Çorbası)
9. Şorbıt Rişte (Erişte Çorbası)
10. Nube
11. Terbiyeli Çorba
12. Şehriye Çorbası
13. Un Çorbası
14. Pırtıye (Ispanaklı Çorba)
15. Zengıronet
16. Kasabıt Hanva (Ekşili Cier Çorbası)
17. Rus (Kelle Paça Çorbası)
18. Şorbıt Şişe (Yarma Çorbası)
19. Kır’iye (Kabak Çorbası)
20. Tenhus (Pirinçli Yoğurtlu Çorba)

Pilavlar

1. Pirinç Pilavı (Rıs)
2. Nohutlu Pirinç Pilavı
3. Perde Pilav
4. Etli Pirinç Pilavı (Rıs al Lahem)
5. Domatesli Pirinç Pilavı
6. Şehriyeli Pirinç Pilavı
7. Bulgur Pilavı (Sever)
8. Şehriyeli Bulgur Pilavı
9. Nohutlu Bulgur Pilavı
10. Yeşil Mercimekli Bulgur Pilavı
11. Etli Bulgur Pilav, (Sever al Lahem)
12. Taze Fasulyeli Bulgur Pilavı
13. Domatesli Bulgur Pilavı
14. Kuru Soğanlı Bulgur Pilavı
15. İşkembeli Bulgur Pilavı (Ikruş al Sever)
16. Kengerli Bulgur Pilavı
17. Pıçoç (Çok ince çekilmiş bulgur pilavı)
18. Keşkeş (Hıntiye)
19. Şişe (Yarma Pilavı)

Dolmalar ve Sarmalar

1. Taze Sebzelerle Yapılan Dolmalar
2. Kurutulmuş Sebzelerle Yapılan Dolmalar
3. Katıklı Dolma
4. Ekşili Dolma
5. Pirinçle Yapılan Sarmalar
6. Yarma ile Yapılan Sarmalar (Yaprak Şişe)

1. Taze Sebzelerle Yapılan DolmalarPatlıcan, biber, domates ve kabak ile dolma yapılır. Az yağlı et bıçakla küçük küçük doğranır (Kıyma kullanılmaz), kuru soğan ve maydanoz da bıçakla doğranır. Yapılacak dolmaya göre pirinç yıkanıp hazırlanan malzemeler pirince katılarak baharat, tuz, salça, yağ ilave edilip karıştırılır. Hazırlanan dolma içi istenen sebzeye doldurulup tencereye yerleştirilir. Üzerine sıcak su ilave edilerek kaynamaya bırakılır. 15 dakika kısık ateşte kaynadıktan sonra, tencereye önceden ıslatılmış sumağın suyu ilave edilir. 15-20 dakika daha kısık ateşte pişirilir.2. Kurutulmuş Sebzelerler Yapılan DolmalarDolma içi aynen yukarıda tarif edildiği gibi hazırlanır. Bu kere yazın kurutulmuş patlıcan ve biber ile dolma yapılır. Patlıcan ve biber doldurulmadan önce suda bir müddet haşlanır.Siirt’te dolma mutlaka etli yapılır. Ancak son zamanlarda zeytinyağlı da yapılmaya başlanmıştır.3. Katıklı DolmaSakız kabağının kabuğu soyulup ince uzun kayış gibi kesilir. Yıkanıp bol tuza basılır. Bir saat kadar tuzda kaldıktan sonra yıkanır. Bulgur, yağsız kıyma, kuru soğan, reyhan, baharat Çiğ köfte gibi yoğrulur, elde sıkım yapılır, bu sıkımların üzerine kabaklar sarılıp tencereye dizilir, üzerine su konulup pişirilir. Servis sırasında üzerine sarımsaklı yoğurt ve pul biberli kızartılmış yağ dökülerek yenilir.4. Ekşili DolmaBulgur, yağsız kıyma, kuru soğan, reyhan, baharat çiğ köfte gibi yoğrulup sıkım yapılarak üzerlerine haşlanmış lahana yaprağı sarılır. Pişirilecek tencerenin dibine ekşi nar taneleri konularak, lahana sarmaları narların üzerine dizilir. Bol su konulup pişirilir. Sulu olarak servis yapılır.5. Pirinçle Yapılan SarmalarYukarıda izah edilen dolma içi hazırlanır. Bu iç, asma yaprağı, pazı yaprağı (varak sılk) veya lahana ile sarılarak tencereye dizilir, üzerine sıcak su konularak kısık ateşte pişirilir.6. Yarma ile Yapılan Sarmalar (Yaprak Şişe)Asma ve pazı yaprağı sarmasında bazen pirinç yerine yarma “şişe” kullanılır. Buna “yaprak şişe” denir. Genellikle hanımlar bir araya toplandıkarında yapıp yerler.Börekler ve Hamurişleri

1. Su Böreği
2. Sımeket
3. Salhiye (Puf Böreği)
4. Sac Böreği
5. Fatayor Markin (Gözleme)
6. Kalbur Hurması
7. Haşvet

Etli ve Hamurlu Köfteler

1. İçli Köfte
2. Kitel (Siirt Köftesi)
3. Kitel Fum (Sarımsaklı Köfte)
4. Irk
5. Taptap
6. Kıftel Leben (Yourtlu Köfte)
7. Bellog (Mercimek Köftesi)
8. Çiğ Köfte

Sebze Yemekleri

1. Metfune
2. Türlü
3. Madlum (Patlıcan veya Kabak Oturtması)
4. Diğer Sebze Yemekleri

Diğer Yemekler

1. Cokat (Bumbar)
2. Ikruş (İşkembe Dolması)
3. Perive (Biryan Kebabı)
4. Lahem Ala Udeyn

TatlılarSiirt’te çok değişik tatlılar yapılır ve tatlı çok sevilir.

1. Baklava
2. Sarı Burma
3. Kadayıf
4. Rayoşu Mekatip
5. Mıçerket
6. Kalbur Hurması Tatlısı
7. Siirt Pastası
8. Siirt Kurabiyesi
9. Keek Tari
10. KeekTeze
11. Keek Mıhşi
12. Peynir Helvası (Selme)
13. Un Helvası (Aside)
14. Haşvet
15. Lokma Tatlısı
16. Pekmezli Kadayıf
17. Kar Helvası
18. Sımsımiye (Pekmezli Susam)
19. Gebole
20. Şernuniye
21. Muhallebi, Sütlaç, Pelte

Kaynakça:SİİRT İL YILLIĞI (1973): Ajans Türk Matbaacılık Ankara 1973
KILIÇÇIOĞLU, Cumhur: Her Yönüyle Siirt, Kadıoğlu Matbaası Ankara 1993
ATALAY, Ömer: Siirt Tarihi, İstanbul Çeltut Matbaası 1946